InfoComm 2014, de grootste professionele AV beurs ter wereld, al 75 jaar. Met de laatste snufjes en nieuwe technologieën voor audio, video, weergevers, projectoren, podiums, audio/video distributie, netwerken en veel meer. Dit jaar was het in  Las Vegas van 18-20 juni. (volgend jaar in Orlando) Meer dan 37000 bezoekers bezochten deze show. de InfoComm is de grote broer van de ISE, jaarlijks in Amsterdam.

ScreenInnvations, de uitvinder van onder meer Black Diamond schermen is de winnaar van ‘Commercial Integrator, Best Award / Projection Screen.

This video says it all……

Met de overgang van analoge toestellen naar digitaal veranderen de “regels” met de komst van UHD (en 4K) gaan er meer dingen veranderen. Zoals jullie weten proberen wij altijd voorop te lopen met deze aanpassingen, aangezien we veel vragen krijgen over de gamma materie en vooral de nieuwe norm wil ik een kleine uitleg geven..

In het verleden zijn we opgezadeld met een gamma curve, dit had (in het kort) te maken met de manier waarop tape en CRT samen moesten werken en het idee was om zoveel mogelijk goede kwaliteit zwart levels te behouden zonder al te veel ruis.

De gamma instellingen zijn altijd afhankelijk geweest van het materiaal en bij projectie (en kleine displays in mindere mate) de ruimte maar ook van het bron materiaal, bij de REC709 kleurspace was de gamma bv in het laag al wat anders dan bij de oude vertrouwde REC601.

Normaliter werkte we altijd met gamma instellingen tussen de 2.2 en 2.35 echter.

Hier zijn echter verschillende meningen en mythes over.
Bij bv REC709 is er wel een standaard van Encoding (het maken van) maar geen standaard voor Decoding, met andere woorden er is geen vast gelegde standaard.

Bij de computer standaarden is dit wel het geval, sRGB heeft bv veel raakpunten met de REC709 standaard maar heeft wel volledig vastgestelde normen. Je zou kunnen zeggen “waarom neem je dan niet die waardes over voor de REC709?”.
Daarvoor moet je eigenlijk weten hoe die gamma tot stand komt.

Veel mensen (vooral mensen die net met kalibreren beginnen) denken dat de gamma over de gehele lijn 2.2 moet zijn, dit is echter niet waar, als we even kijken naar de sRGB waardes bij dan is het gemiddelde wel degelijk 2.2 maar is er een hoger gamma bij de witpunten en een lager gamma bij de zwart gedeeltes. Dit is op zich een aanpak die erg goed werkt voor de omgeving waarin je naar een monitor kijkt, maar dat is radicaal anders dan een home theater omgeving natuurlijk, een HT is vaak volledig donker of in ieder geval erg verduisterd waar een computer omgeving vaak meer achtergrond verlichting heeft.

Andere mensen beginnen met een gamma van 2.4.
Dit komt van het “verhaal” dat BD gemasterd zou worden op een gamma van 2.4.
Ook dit is niet helemaal waar, als je een gamma van 2.4 zou gebruiken zou je een behoorlijk contrast rijk beeld zien, maar het zwart detail zal behoorlijk weggedrukt worden en je zou een beeld overhouden dat niet bepaald plezierig is om naar te kijken.

Om deze “verwarring” weg te halen is er de BT1886 norm, deze gaat uit van een gamma die begint bij 2.4 en daarna aangepast word aan de capaciteiten van de display, met andere woorden “wat is het zwart level en wat is de maximale lightoutput”, hier word een variabele gamma van berekenend waardoor je uiteindelijk het plaatje ziet zoals het bedoeld is.

In theorie zou een strakke 2.4 gamma kunnen bestaan, maar nog niet vandaag…. het zou een toestel moeten zijn met een absoluut zwart level en oneindig contrast…. en jammer genoeg zijn we daar nog lang niet.

De uiteindelijke curve zal dan ook nog steeds bestaan uit een hogere gamma aan het witgedeelte en een lagere gamma in het zwart.

Bij onze calibraties proberen we altijd uit te gaan van de BT1886 norm maar vaak is dit erg moeilijk omdat toestellen dit vaak niet of nauwelijks ondersteunen, veel toestellen hebben alleen gamma presets of bieden gamma instellingen die vaak maar half of niet goed werken, of waar andere concessies gedaan moeten worden.

In het verleden zaten alle instellingen verborgen in een service menu en was er vaak geen CMS, in de moderne tijd hebben we eigenlijk altijd de grayscale instellingen, en in een groot gedeelte van de toestellen nu ook CMS, gewoon in het user menu, dit is een enorme vooruitgang. Het is dan ook fijn dat nu ook met gamma er veranderingen aankomen. Zowel Panasonic als LG zullen in hun aankomende generaties meer gaan werken met het BT1886 gamma protocol waardoor het voor ons makkelijk zal worden om naast de grayscale en CMS nu ook de gamma nog meer te verfijnen.

Natuurlijk is alle apparatuur en software van ITC Home Theater hier helemaal klaar voor.

iRule heeft in de categorie Control Product of the year 2013 de Consumer Electronics Association Mark of Excellence Award gewonnen op de CES (consumer electronics show) in Las Vegas (januari 2014)

De jury omschrijft het Control Product of the year als: erkenning voor het beste en of verbeterde integrated home control product. Het winnende product geeft de eigenaar complete controle over diverse systemen in zijn omgeving.

“we zijn super enthousiast over deze award. Het bevestigt ons innovatieve vermogen en de uitstekende dienstverlening van ons customer support en alle medewerkers”: zegt Itai Ben-Gal, president van iRule.

Frank Doorhof gebruikt al een flinke tijd irule in zijn eigen hometheater: projetor, versterkers, bluray- en mediaspeler en het licht. ITC Home Theater is officieel verkoop punt van de iRule hardware.

Nu de generaties van projectoren op de markt komen die meer resolutie bevatten dan 1080P is het handig om eens van mening te wisselen over de scaling/interpolatie aangezien daar altijd enorm veel verwarring over bestaat.

1080P op 1080P
Is zeer simpel, je hebt 1920×1080 materiaal en een 1920×1080 paneel.
De resolutie is optimaal en je moet er voor zorgen dat de pixels exact op elkaar vallen en voila je hebt een perfecte beeldkwaliteit.
Als je hier aan gaat verscherpen, veranderen etc. dan vind ik meestal dat het beeld achteruit gaat, er kan wel een verbetering optreden, maar in de meeste gevallen ben ik toch wat meer de purist zullen we maar zeggen.

1080P op 4K
Nu word het “leuk” en voor veel mensen verwarrend.
We hebben nu materiaal van 1920×1080 en een paneel van 3840 x 2160
Bij CRTs was het “makkelijk” de CRT “paste zichzelf aan” en je zag gewoon scanlines, bij digitaal werkt dit niet zo, het zal naar de volledige resolutie toe gescaled moeten worden.

Als we uitgaan van alleen scalen dan praten we over de simpele technieken, bv bob of weave, daarbij worden heel simpel gezegd gewoon pixels letterlijk gekopieerd en daardoor word het paneel opgevuld.

Als we een stap verder gaan dan komt er een techniek bij die heet interpolatie.

Interpolatie
Interpolatie is waar we graag mee werken.
Ipv een simpele verdubbeling, vertrippeling etc. van de beeldinformatie word er nu informatie “bijverzonnen”.
Dit kan enorm goed gebeuren en daardoor krijg je een duidelijke winst in scherpte en detail.

Zie bv het volgende voorbeeld.

we hebben een lijn en die ziet er zo uit bij een 1080P bron en projector.

0
….0

Nu moeten we die upscalen omdat we meer pixels tot onze beschikking hebben.
Dat kan als volgt :

0
0
….0
….0

Of wel een simpele line doubling, maar…… je kan het ook slim doen en dit doen:

0
..0
…0
….0

En dit laatste zorgt voor een veel scherpere overgang en een beter zichtbaar detail.
Als je er nu vanuit gaat dat bv wimpers etc. allemaal dit soort details hebben snap je direct waarom upscaling en GOEDE interpolatie zo belangrijk zijn.

Wow dus dit gaat altijd goed ?
Nee natuurlijk niet, feitelijk werk je met informatie die er niet is.
Het word er dus letterlijk bij verzonnen.
Maar dit kan redelijk makkelijk zijn, denk aan dit :

1 + x = 2
We weten allemaal dat dit natuurlijk 1 + 1 = 2 moet zijn.
Met andere woorden we hoeven X niet op te slaan om X toch terug te krijgen.

Het word wat moeilijker als we dit gaan doen :
1 + x + x = 4
In feite kan dit zijn : 1 + 2 + 1 = 4
Maar ook : 1 + 1 + 2 = 4
Maar ook : 1 + 3 + 0 = 4
Maar ook : 1 + 0 + 3 = 4

Of wel we hebben nu een paar mogelijkheden, de kunst is nu om naar herhalende patronen te kijken in de omgeving van deze som.
Als je ziet dat daar erg vaak de 0 gebruikt word dan mag je ervan uit gaan dat dit inderdaad de oplossing is, en hoef je alleen nog maar te kijken WAAR die 0 moet komen te staan.

Klinkt ingewikkeld ?
Toch is het een redelijk bewezen theorie die ook zeer goed werkt, in Photoshop is dit soort upscaling al jaar en dag geïmplementeerd en kun je enorm goede resultaten krijgen.

En natuurlijk gaat het regelmatig fout, is ook logisch.
Echter wat zeer belangrijk is, is dat het vaker goed gaat dan fout, we kijken naar een bewegend beeld en onze ogen zijn zeer gevoelig voor detail maar kunnen vaak kleine scaling foutjes redelijk makkelijk “over het hoofd zien”, in de praktijk zal een GOEDE upscaler/interpolator meer goed doen dan fout en dus zal het beeld van onze BD (of andere bron) “mits” goed bewerkt er een stuk beter uit zien op een 4K projector.

word het ooit echt 4K?
Nee natuurlijk niet, dat kan niet, maar…. hoe schoner de transfer en hoe beter de interpolatie hoe dichter je op bepaalde gedeeltes van het beeld bij 3-4K in de buurt komt.
Laten we het zo zeggen, als je een echt goede BD gebruikt dan is de kans heel groot dat je ongeveer in het midden (of bovenkant midden) terecht komt tussen een BD en een 4K bron. (even de kleurspace buiten beschouwing gelaten, welke bij 4K ook anders “kan” zijn).

Mastered in 4K
Sony brengt bepaalde BD’s uit op dit moment welke de titel Mastered in 4K hebben.
Deze titels zouden volgens Sony dicht bij de 4K beleving komen.
De techniek erachter kan kloppen.
Zorg voor een enorm goede bitstream, bv 35mb/s ipv de vaak standaard 15/20mb/s van BDs.
Zorg voor een enorm schone master.
En zorg voor wat “geheime” informatie in de stream die in combinatie met een Sony speler EN display eruit gehaald kan worden om de gedownscalde informatie weer enigszins terug te halen.
Het lijkt er ook op dat Sony dit doet, de Sony projectoren hebben een optie genaamd DataBase waar je de optie MI4K terug vind, dus het zou moeten werken toch?

In de praktijk heb ik tot nu toe met 2 titels niet het effect behaald wat ik gehoopt had, maar we blijven natuurlijk ook andere titels proberen in de toekomst.
Op dit moment heb ik echter betere resultaten met zeer goede transfers van andere BDs welke beter door de RC (Reality Creation, Sony’s interpolator) komen.

Conclusie
Bij CRT waren er 2 stromingen.
De “no scaling, no problems” en de “Better scaling=better picture”
En ik behoorde bij de laatste.

Bij digitaal hebben we geen keuze, we MOETEN upscalen.
Let er dus goed op bij de aanschaf van je projector en TV dat je een unit koopt met een verdraait goede upscaler/interpolator, want als je bij de VW500 bv de RC bypassed dan is het beeld behoorlijk veel softer als met RC aangeschakeld, en zo wil je toch graag genieten van je 4K projector.