Een projector kopen is een hele verandering in je leven.
Ten eerste krijg je natuurlijk “de bioscoop” ervaring in huis, maar het betekend ook dat je dingen zal moeten aanpassen.
En laten we het geluid en de akoestiek voor de grap maar even buiten beschouwing laten.

Er zal een scherm moeten komen.
Er zal een vorm van verduistering moeten komen.
En je moet de projector natuurlijk ergens kwijt.
En…. elke 1500-2000 uur moet er natuurlijk eigenlijk een nieuwe lamp in de projector als je het mooi wilt houden.

Vooral die laatste twee leiden soms tot problemen.
Maar er zijn oplossingen natuurlijk

Ten eerste hebben we de lamp
Dit is voor erg veel mensen toch wel een ding, en ook voor ons natuurlijk.
Je merkt toch dat je vaak de tv aanzet voor bijvoorbeeld een spelletje of een YT filmpje of een serie waar het niet zo belangrijk is dat het beeld massaal is. Maar goed eigenlijk is dat natuurlijk wel zonde, maar goed die lamp….. met laser heb je dit probleem niet, je kan rustig de uren laten optellen want de laser behoudt zijn lichtoutput (tot een bepaald punt) en zal niet zoals een UHP lamp snel slijten, natuurlijk hebben we wel de degeneratie van de panelen natuurlijk maar goed vaak focussen mensen zich teveel op de lamp zullen we maar zeggen. 20.000 uur is een hele tijd.

Daarnaast is er de plaatsing.
Zoveel meter van het scherm, aan het plafond, bij veel mensen lopen de rillingen al over de rug.
Maar ook daar is een oplossing voor….

De Short throw projector
Een short throw projector kun je vlak bij je scherm ophangen of zelfs neerzetten en de projector zal een kamer vullend (nou ja, je snapt wat ik bedoel, hoop ik) beeld neerzetten. (Epson schrijft dat hij op een halve meter al 2 meter breed kan projecteren.) Het lijkt bijna te mooi om waar te zijn. En dat is het ook wel een beetje.

Epson LS500
Dit is de nieuwste short throw projector van Epson.
Het is een erg mooi vormgegeven projector die absoluut niet te groot of te klein is, maar eigenlijk wel net een mooie maat heeft.
Echter daar stopt mijn lofzang een klein beetje. En dit moet je wel in het kader zetten van een verknochte home theater liefhebber met een enorm kritische blik.

Ik snap helemaal waarom bij sommige mensen dit soort projectoren mateloos populair is.
Denk aan boardrooms of scholen waar je gewoon alles dicht bij elkaar wil hebben, of denk aan een jacht, camper etc. waar je enorme beelden wil zien maar je simpelweg niet de ruimte hebt om naar achteren te gaan met de projector. In dit soort toepassingen is een short throw projector geniaal, koppel dit aan een laser en voila, de droom projector.

Ik wil echter wel wat dingen even duidelijk maken.
Toen ik de eerste keer de term laser zag en hoorde, stond dit gelijk aan PERFECT zwart, en die belofte is eigenlijk nooit waargemaakt, waarbij ik wel moet aangeven dat toen ik de eerste keer laser zag het nog zeker 10 jaar duurde voordat we de eerste consumenten lasers zagen, en dit waren toch wel andere units, de laser unit heeft zeker voordelen maar dat perfecte zwart is er geen. Tot nu toe hebben alle lasers die we gehad hebben een flinke lightoutput (4000 ansilumen, dat is 2x zoveel als de TW9400) maar het zwart was absoluut niet perfect zwart. En dit zie je terug in de contrast ratios bijvoorbeeld.

*

Natuurlijk kun je met een dimming engine of iris de laser exact zo behandelen als een UHP lamp qua native contrast vs dynamisch contrast. Wat veel mensen zich niet realiseren is dat dit meer uit de panelen komt natuurlijk dan uit de lichtbron. Een lichtbron geeft het licht en dat is het eigenlijk wel. De panelen geven de look van het beeld, dit is ook waarom vaak mensen die voor de eerste keer een laser projector zien wat teleurgesteld zijn, wel een bak meer geld maar qua beeld is bijvoorbeeld een 9400 van Epson een stuk beter. En daar spreken we hier ook over.

De LS500 is een fantastische projector, begrijp me aub niet verkeerd.
Echter je betaald een enorme meerprijs voor het “gemak” van een projector die dicht bij het scherm geplaatst kan worden.
Dit gezegd hebben, als we de LS500 vergelijken met wat ik gezien heb van andere short throw units dan zet de LS500 wel een enorm leuke combinatie neer. Vooral het laser idee en short throw gecombineerd maakt de LS500 voor veel mensen de perfecte gamings projector of vervanging van een TV in een wat kleinere kamer. En laten we eerlijk zijn COD of Battlefield op 2 meter breed is natuurlijk veel leuker als op een 65″ TV.

*

Concessies
Buiten het feit dat je enorm lang met de laser kan doen en je feitelijk de projector vlak bij het scherm kan plaatsen doe je wel wat concessies.
Je zou verwachten dat je dit gaat zien in bv pincushion en/of barrel distortion (of wel dat het beeld niet helemaal rechthoekig is) maar gelukkig is dat hier niet direct opvallend. Dit heeft natuurlijk wel invloed op de prijs.

Als je in hetzelfde budget gaat zitten met een short throw als met een standaard projector zal je een flink verschil zien.
Optics zijn ENORM belangrijk bij een short throw projector en dat maakt de keuze voor mensen vaak erg moeilijk om in te schatten. Immers waarom is een projector van 2500,00 van dezelfde beeldkwaliteit als een projector van 1500,00 ? wel heel simpel…. tenzij je chromatische abboratie, pincushion of barrel distortion wil zien zul je flink wat geld moeten besteden aan de optics, want een groot beeld projectoren van zo dicht bij vergt een flink gebogen lens en zoals je weet van de fotografie (of niet) worden vertekeningen, verval in scherpe en licht in de hoeken etc. allemaal sterker naarmate de lens wijder word.

*

Denk je maar in, om van een projector op afstand naar een scherm te gaan gaan de stralen door een relatief vlakke lens (binnenin zitten zat bogen en curves maar het front element is redelijk vlak), bij een short throw zie je meteen dat de lens enorm gebogen is. Als we dan gaan kijken naar hoe licht werkt. Dan merk je al snel dat de afstand van het midden van de lens naar het midden van het scherm minder ver is dan de afstand van de zijkanten naar de zijkanten van het scherm. Aangezien licht onderhevig is aan een wet genaamd de omgekeerde kwadraten wet zul je al snel de conclusie kunnen trekken dat een short throw projector dus meer problemen kan gaan krijgen met hotspotting bij een “slecht” scherm maar ook lichtafval in de hoeken van het scherm.

Ik kan je alvast gerust stellen, de LS500 ziet er gewoon goed uit, het beeld van een 7000 of 9400 is wel “netter” als je ze naast elkaar zet, maar goed die moeten een paar meter van het scherm. De afwijking valt in ieder geval REUZE mee, en de meeste mensen zullen het niet of amper zien, dus dikke plus en zeer knap werk (wat je terug ziet in de prijs, die voornamelijk in het optiek zit).

De andere concessie die je doet met de LS500 is afstellen.
Waar je bij een normale projector wel moet opletten dat de unit iets in het midden hangt (wel 100% haaks) maar waar je qua zowel hoogte als zoom en links en rechts vaak nog via de lens shift wat kan doen zonder al teveel concessies (lees nagenoeg niets) is de LS500 wel een projector die je meteen goed moet ophangen. Ik raadt je dus STERK aan dat als je een scherm ophangt je EERST de projector ophangt en laat projecteren en dan pas het scherm, de LS500 heeft namelijk alleen een keystone correctie maar geen enkele vorm van lensshift, dus pas hier echt goed mee op. Maar in principe is het een kwestie van gewoon even opletten bij het ophangen en bevestigen, dus geen echt probleem.

Metingen
Grayscale en CMS zijn allemaal op de bekende Epson manier in te stellen.
Je krijgt als calibrateur de laatste tijd bij Epson echt gigantisch veel speelruimte en dat is alleen maar toe te juichen en ik zou andere fabrikanten echt aanraden daar eens serieus naar te kijken, hoewel zowel Sony als JVC erg mooie systemen hebben voor calibraties is Epson voor mijn toch wel de meest fijne qua fine tuning op dit moment qua eventuele verkleuringen. (even buiten autocal opties)

Bij de metingen van grayscale en CMS kwam ik ook geen gekke dingen tegen.
Contrast komt wel wat laag uit met een native CR van rond de 1500:1 (2500:1 met dynamische iris) en Ansi contrast van net geen 150:1.
Zoals ook al bij de 7000 aangegeven heb ik dit met een 9400 ernaast gechecked en de metingen kloppen exact (het is ook geen hogere wiskunde).

Dit zijn geen schokkende getallen, maar…..
Je moet dit wel in perspectief zien.
De lightoutput van de LS500 is flink, zelfs in de gecalibreerde stand komt er een flinke bak licht uit, mede omdat de projector zo dicht bij staat natuurlijk (omgekeerde kwadraten wet) en dit soort units zal niet ingezet worden in een “batcave” home theater.

In een lichte woonkamer waar even de gordijnen dicht gedaan worden is het absoluut zwart van geen enkele waarde.
Een scherm kan nooit zwarter weergeven als het licht dat erop valt, met andere woorden, als je het beste zwart wilt zien wat je projector ooit zou kunnen produceren is het heel simpel. Doe het licht uit en kijk naar je scherm maar wacht even 10 minuten als je van heel licht naar heel donker gaat. (je ogen moeten zich aanpassen). Zelfs in de mooiste batcave zal je waarschijnlijk overdags wel iets van licht binnen krijgen en dit dames en heren is je maximale blacklevel.

*

Wat enorm belangrijk is, is hoe dit zwart word weergeven.
ik kan me onze eerste projector nog herinneren, volgens mij een Sanyo, we hadden de kamer lekker donker gemaakt en waren klaar voor de eerste film avond, alles zo goed mogelijk ingesteld en daar gingen we…… terug naar de winkel…… tja.

De eerste 10 minuten van een actie film (weet even niet meer welke) was totaal niet te volgen, we hoorden wel alles maar zagen eigenlijk amper wat, en hoe hoog ik de brightness ook opdraaide het zwart was een grote massa van blubber zonder detail. De tweede projector werd een Sharp en ook die was na 2 dagen terug, daarna werd de spaarpot maar open gebroken en kwam er een Sony W400Q, eindelijk zagen we zwart detail, maar het diepste zwart was absoluut geen zwart en zou tegenwoordig misschien alleen geaccepteerd worden in een budget projector, het was slecht. Maar goed we zagen wel alles.

*

De W400Q had ook amper lichtoutput dus we moesten wel verduisteren, dit dreef ons uiteindelijk naar een CRT met liquid coupled lenzen en eindelijk was de zoektocht voorbij.

*

Fast forward naar nu.
De LS500 geeft zoveel lichtoutput en detaillering in het zwart dat dit letterlijk wel eens de perfecte projector zou kunnen zijn voor huiskamers of situaties waar je wel kan verduisteren maar het eigenlijk niet gewenst is. Met andere woorden, een beetje de gordijnen dicht, de partner zou misschien nog net een boekje kunnen lezen als hij/zij op de goede plek zit en de film kijkers kunnen genieten van een geniaal beeld.

Gaat het licht volledig uit, dan valt de LS500 net als de 7000 gewoonweg genadeloos door de mand.
Zwart level is gewoon te hoog voor een “batcave” en dit haalt me uit de film in plaats van dat het me erin zuigt (zoals het hoort).

Conclusie
Epson zet met de LS500 eigenlijk een perfecte TV vervanger neer.
Dit gezegd hebbende, als je hun website geloofd is het allemaal halleluja en kan het een oled vervangen…., tja dan moet ik wel even Epson op de vingers tikken… Kijk je hebt een waanzinnig mooi product maar noem een tractor aub geen rally auto, ze rijden allebei door de blubber maar er is toch wel echt een ERG groot verschil.

De LS500 kan bijna alles.
Ondanks dat het geen native 4K projector is ziet 4K HDR materiaal er gewoon gestoken scherp uit, hoewel HDR natuurlijk de naam HDR niet mag dragen (maar dat geldt voor bijna alle projectoren). Frame interpolatie is ook aanwezig en werkt zoals we gewend zijn van Epson ok in de laagste stand. Ik vind Sony nog steeds eigenlijk de beste frame interpolatie geven, maar op de laagste stand is het wel erg mooi dat het erop zit.

*

Wat ik wel heel jammer vind, maar ook wel begrijpelijk is de afstandsbediening.
Ik vind persoonlijk dat ELKE projector afstandsbediening (wat zeg ik, gewoon ALLE) verlicht moeten zijn, helemaal bij Home Theater of boardroom georiënteerde producten, je wil niet weten hoe vaak ik gedurende de calibratie de zaklamp van mijn telefoon had moeten gebruiken bijvoorbeeld (gelukkig werken de andere Epson afstandsbedieningen ook). Zoals gezegd ik snap het ook wel (een beetje) deze projector is niet geschikt voor een volledig donkere ruimte, maar een woonkamer (etc) waar er meer dan genoeg licht aanwezig is om de afstandsbediening te gebruiken.

Mijn eindconclusie is heel simpel.
Als je een projector zoekt die in een kleinere ruimte of woonkamer gewoon een bak licht geeft, mooi beeld op het scherm tovert en je wil je geen zorgen maken over lamp levensduur, dan is dit absoluut de projector voor jou.

Als je EXACT hetzelfde bedrag uitgeeft heb je echter ook een 9400 (met wat geld over) en hoewel je die wel wat verder weg moet hangen is het daarna eigenlijk alleen maar een pluspunten verhaal (buiten de lamp).

De LS500 past perfect bij een bepaalde groep mensen en daarvoor kan ik hem ook van harte aanbevelen, want in die situatie is de LS500 gewoon absoluut top.
Voor de home theater liefhebber die geen “zin” heeft om een beugel in het midden van de kamer op te hangen en denkt met een short throw dit te voorkomen….. realiseer je goed dat je een flinke concessie doet en dat het misschien toch niet zoveel werk is om de beugel iets meer naar achteren te hangen.

*

Voor mensen die denken dat ze hetzelfde beeld krijgen als een oled van laat zeggen 2000.00 dan moet ik je echt ENORM teleurstellen.
Onze 699.00 kostende LCD 75″ die we alleen voor YT, games en series gebruiken heeft een veel hogere contrast ratio, zwart/wit output en is native 4K. Echter hij is “maar” 65″.

Persoonlijk zou ik de LS500 dolgraag in een wat lichtere woonkamer zien, op een kleinere slaapkamer voor het ultieme game genot etc.
Kies met beleid of laat je goed voorlichten door je leverancier. In het segment waar de LS500 past is het een topper.